Sklonowanie ludzkich komórek macierzystych, odtworzenie u myszy komórek słuchowych w uchu wewnętrznym, a w Polsce dwie operacje całkowitego przeszczepu twarzy – niektóre z najważniejszych wydarzeń z dziedziny medycyny w 2013 r. Poza tym odnotowano pierwszy przypadek przenoszenia się wirusa tzw. ptasiej grypy H7N9 między ludźmi, naukowcy odkryli też nową warstwę rogówki i opisali nieznane wcześniej więzadło w ludzkim stawie kolanowym. Po raz pierwszy badaczom udało się wyhodować w laboratorium trójwymiarowy fragment ludzkiej wątroby. W Polsce głośno było o dwóch operacjach przeszczepu twarzy przeprowadzonych przez zespół lekarzy pod kierownictwem prof. Adama Maciejewskiego w Centrum Onkologii – Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Gliwicach. Ponadto, stworzona przez polskich naukowców z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi i Uniwersytetu Jagiellońskiego eksperymentalna terapia w plasterkach dla chorych na stwardnienie rozsiane (SM) została określona w prestiżowym piśmie „JAMA Neurology”, jako „inteligentna broń”. Z kolei polski program leczenia ostrych białaczek szpikowych został uznany za nowy standard ich leczenia przez National Comprehensive Cancer Network – amerykańską organizację skupiającą najwybitniejszych ekspertów onkologicznych.
STYCZEŃ
– Pierwsza w Polsce operacja pobrania nerki do przeszczepu od żywego dawcy, przy zastosowaniu robota chirurgicznego da Vinci, we wrocławskim Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym.
– Naukowcy z USA po raz pierwszy wykazali, że możliwe jest odtworzenie – na razie u myszy – komórek słuchowych w uchu wewnętrznym. Całkowicie głuche myszy po leczeniu były w stanie odbierać wiele dźwięków.
– Naukowcom z University of Manchester udało się stworzyć sztuczny rybosom – nanomaszynę, która syntetyzuje krótkie peptydy – choć na razie dużo wolniej niż prawdziwy rybosom.
LUTY
– Pojawił się nowy koronawirus podobny do SARS, zdolny do rozprzestrzeniania między ludźmi.
– Użycie drukarki 3D i specjalnych form wtryskowych pozwoliło amerykańskim badaczom na stworzenie sztucznego ucha, które wygląda i funkcjonuje jak prawdziwy narząd.
MARZEC
– Po raz pierwszy udało się wyleczyć dziecko zakażone wirusem HIV. To drugi taki przypadek na świecie. Wcześniej wyleczono dorosłego mężczyznę. W USA dziewczynkę wyleczono powszechnie stosowanymi u noworodków lekami antyretrowirusowymi.
– Pochodząca z Kataru 26-letnia Fatema Al-Ansari, której przeszczepiono w 2007 roku 5 narządów – wątrobę, trzustkę, żołądek oraz jelito cienkie i grube urodziła w szpitalu w Miami zdrowe dziecko, co jest pierwszym przypadkiem udanego porodu u pacjentki po tak wielu przeszczepach.
– Pierwszy na świecie udany przeszczep wysp trzustkowych pod śluzówkę żołądka z użyciem endoskopu przeprowadził u pacjenta polski zespół chirurgów z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie.
– Pierwszą w Polsce operację, polegającą na zablokowaniu obszarów mózgu odpowiedzialnych za zachowania agresywne przeprowadził u 26-letniej kobiety prof. Marek Harat w Klinice Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego Bydgoszczy.
KWIECIEŃ
– Seung-Schik Yoo z Harvard Medical School w Bostonie wraz kolegami stworzył system, który pozwala połączyć ludzki mózg ze szczurzym za pośrednictwem komputera – bez potrzeby instalowania implantów w mózgu człowieka czy szczura.
– W Katowicach po raz pierwszy w Polsce przeprowadzono przeszczep komórek macierzystych szpiku kostnego u 80-letniego mężczyzny – poinformowała PAP prof. Sławomira Kyrcz-Krzemień. To najstarszy w naszym kraju pacjent, u którego dotąd wykonano taki zabieg.
– Amerykańscy chirurdzy po raz pierwszy wszczepili sztuczną tchawicę 2,5–letniemu dziecku. Wcześniej kilka podobnych operacji przeprowadzano jedynie u dorosłych.
MAJ
– Międzynarodowy zespół naukowców sklonował metodą Dolly ludzkie zarodki, z których po raz pierwszy można pozyskać komórki macierzyste. Otwiera to nowe możliwości hodowli tkanek i narządów, ale budzi również ogromne kontrowersje etyczne.
– Pionierski zabieg rekonstrukcji górnego odcinka przewodu pokarmowego z wykorzystaniem tkanek z przedramienia wykonano w Wielkopolskim Centrum Onkologii w Poznaniu we współpracy z włoskimi chirurgami. Była to pierwsza tego rodzaju operacja w Polsce.
– Pierwszy w Polsce złożony przeszczep twarzy przeprowadził zespół pod kierownictwem prof. Adama Maciejewskiego w Centrum Onkologii w Gliwicach. Biorcą był 33-letni mężczyzna – ofiara wypadku w pracy. Gliwicki przeszczep twarzy był pierwszym na świecie zabiegiem tego typu ze wskazań życiowych – gdyby nie ten zabieg, życie ofiary wypadku byłoby zagrożone.
CZERWIEC
– Brytyjscy naukowcy odkryli nową warstwę rogówki – powłoki pokrywającej przednią część gałki ocznej. Nowo odkryta struktura ma zaledwie 15 mikrometrów grubości (cała rogówka to 550 mikrometrów) i została nazwana warstwą Duy, od nazwiska profesora Harmindera Duy, który zaobserwował jej istnienie.
– Urodziło się pierwsze dziecko poczęte nową, bezpieczniejszą metodą in vitro. Przed poczęciem matka przyjmowała naturalny hormon, kodowany przez gen KISS-1 – „kisspeptynę”, mającą pobudzić jajniki. Brytyjscy lekarze z Hammersmith Hospital oraz Imperial College w Londynie – dzięki którym chłopiec przyszedł na świat – twierdzą, że kuracja kisspeptyną mogłaby pomóc wielu innym kobietom.
LIPIEC
– Stworzona przez polskich naukowców z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi i Uniwersytetu Jagiellońskiego eksperymentalna terapia w plasterkach dla chorych na stwardnienie rozsiane (SM) została określona w prestiżowym piśmie „JAMA Neurology”, jako „inteligentna broń”.
– Japońscy naukowcy po raz pierwszy wyhodowali w laboratorium trójwymiarowy fragment ludzkiej wątroby. Specjaliści uniwersytetu w Yokohama twierdzą, że uzyskali trójwymiarową strukturę komórek wątroby o średnicy około 5 mm. Wyhodowali je z tzw. indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych. Są to komórki powstające z komórek dojrzałych, np. skóry, które można cofnąć w rozwoju do początkowego etapu, czyli komórek macierzystych, a potem przekształcić je w inne komórki organizmu.
– Pierwszą w Polsce eksperymentalną operację wszczepienia protezy serca z rodziny „Religa Heart” przeprowadzono w Instytucie Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Warszawie-Aninie.
– Naukowcom ze Stanów Zjednoczonych udało się zablokować nadmiarowy chromosom, którego obecność jest przyczyną zespołu Downa. Dokonano tego z pomocą genu XIST, wprowadzonego do hodowanych w laboratorium komórek macierzystych, pobranych od osoby z zespołem Downa. Droga do praktycznego wykorzystania tego rodzaju metod w leczeniu osób z zespołem Downa jest jednak daleka.
SIERPIEŃ
– Pierwszy przypadek przenoszenia się wirusa tzw. ptasiej grypy H7N9 z człowieka na człowieka stwierdzono w Chinach. 32-letnia kobieta zaraziła się wirusem od swojego ojca, opiekując się nim w szpitalu. Oboje zmarli na skutek niewydolności wielonarządowej.
– Polski program leczenia ostrych białaczek szpikowych został uznany za nowy standard ich leczenia przez National Comprehensive Cancer Network – amerykańską organizację skupiającą najwybitniejszych ekspertów onkologicznych. Oparta o polski lek metoda w porównaniu z dotychczasowym standardowym leczeniem zapewnia wyższy odsetek całkowitych remisji i aż o 12 proc. zwiększa odsetek wyleczonych. W grupie wysokiego ryzyka, osób w wieku 50-60 lat, ten odsetek wynosi nawet 22 proc.
– Poznańscy chirurdzy pod kierunkiem prof. Witolda Szyftera przeprowadzili unikatową na świecie operację rekonstrukcji krtani przy użyciu okostnej pobranej z uda pacjenta wraz fragmentem kości. Pomagali im w tym specjaliści austriaccy.
WRZESIEŃ
– Implant będący „okienkiem” do mózgu opracowali naukowcy z University of California w Riverside. Wykonany został z przezroczystej itrowo-cyrkonowej odmiany ceramiki stosowanej do wytwarzania protez stawu biodrowego czy koron dentystycznych. Oprócz obserwacji tkanki mózgowej wynalazek może pozwolić na leczenie niektórych chorób neurologicznych przy użyciu lasera.
PAŹDZIERNIK
– Oficjalnie ogłoszono, że w grudniu 2012 roku trzydziestoletnia Japonka urodziła w Tokio syna po zabiegu usunięcia jajników, które w laboratorium poddano „rewitalizacji”, a potem ponownie wszczepiono do jej organizmu.
LISTOPAD
– Belgijscy chirurdzy opisali nieznane wcześniej więzadło w ludzkim stawie kolanowym. Zdaniem prof. Johana Bellemansa oraz dr. Claesa, „nowe” więzadło – nazwane więzadłem przedniobocznym (ALL) ma duże znaczenie w przypadku typowych urazów kolana. Biegnie ono od zewnętrznej strony kości udowej do kości piszczelowej. Stabilizuje staw na przykład przy zmianie kierunku ruchu.
GRUDZIEŃ
– Drugi w Polsce całkowity przeszczep twarzy przeprowadził zespół lekarzy pod kierownictwem prof. Adama Maciejewskiego w Centrum Onkologii – Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Gliwicach. Tym razem pacjentką była 26-letnia kobieta, a przeszczep był planowany. To druga osoba w Polsce, której przeszczepiono twarz, 27. na świecie. Jest też trzecią osobą na świecie, która przeszła przeszczep twarzy z powodu nerwiakowłókniakowatości.
Żródło: PAP – Nauka w Polsce
